Mâm cúng ông Táo miền Bắc ĐẦY ĐỦ gồm những gì?

Theo phong tục lâu đời của người Tràng An và Bắc Bộ, lễ cúng ông Công ông Táo là nghi thức quan trọng mở đầu cho Tết Nguyên Đán. Khác với các vùng miền khác, mâm cúng ông Táo miền Bắc nổi tiếng với sự cầu kỳ, tinh tế và tuân thủ nghiêm ngặt các quy tắc truyền thống. Dưới đây Đồ Cúng Tâm Linh sẽ hướng dẫn chi tiết các lễ vật và nghi thức chuẩn xác nhất của người miền Bắc.

Đặc trưng trong lễ cúng ông Táo của người miền Bắc

Để thực hiện nghi lễ tiễn Táo quân về trời được vẹn toàn, việc hiểu rõ những đặc trưng trong phong tục cúng ông táo miền Bắc là điều vô cùng cần thiết:

Mâm lễ vật cúng ông Táo

Người miền Bắc rất coi trọng lễ nghi, quan niệm “trần sao âm vậy”. Mâm cỗ cúng ông Công ông Táo thường là mâm cỗ mặn được chế biến công phu, thể hiện lòng thành kính của gia chủ đối với các vị thần cai quản đất đai, bếp núc.

Điểm khác biệt lớn nhất chính là tục lệ cúng cá chép sống. Người miền Bắc tin rằng cá chép là phương tiện duy nhất đưa ông Táo vượt Vũ Môn hóa rồng để lên Thiên đình bẩm báo.

Thời gian thực hiện lễ cúng ông Táo miền Bắc

Quan niệm người miền Bắc cho rằng sau 12 giờ trưa (giờ Ngọ) ngày 23 tháng Chạp là cổng Thiên đình đóng cửa, Táo quân sẽ không kịp lên chầu Ngọc Hoàng. Do đó, việc xem cúng ông táo giờ nào tốt là điều tiên quyết. Các gia đình miền Bắc thường tiến hành lễ cúng từ:

• Sáng sớm ngày 23 tháng Chạp (từ 9h – 11h là đẹp nhất).
• Hoặc cúng từ chiều ngày 22 tháng Chạp nếu gia chủ quá bận rộn công việc.
• Nên hoàn thành nghi lễ và hóa vàng trước 12h trưa ngày 23.

Lễ vật trong mâm cúng ông Táo miền Bắc

Để chuẩn bị buổi lễ cúng ông Táo miền Bắc tươm tất, gia chủ cần sửa soạn đầy đủ các phần: Lễ vật, mâm cỗ mặn và vàng mã.

1. Mâm cỗ mặn truyền thống

Mâm cỗ miền Bắc thường tuân theo nguyên tắc “bốn bát sáu đĩa” hoặc đơn giản hơn tùy điều kiện gia đình, nhưng thường không thể thiếu các món sau:

• Gà luộc: Phải là gà trống thiến hoặc gà ri, luộc da vàng óng, miệng ngậm hoa hồng đỏ tượng trưng cho may mắn.
• Xôi gấc hoặc bánh chưng: Màu đỏ của gấc mang lại vận đỏ, bánh chưng vuông tượng trưng cho đất.
• Canh măng móng giò: Món canh đặc trưng của mùa đông miền Bắc, được ninh kỹ từ măng khô lưỡi lợn.
• Giò lụa, nem rán, thịt đông: Những món ăn mang đậm hương vị Tết cổ truyền.

Nếu gia đình muốn thực hiện nghi lễ thanh tịnh, có thể tham khảo cách chuẩn bị cúng chay ông công ông táo với các món chè kho, chè bà cốt đặc sản.

2. Cá chép sống – Phương tiện về trời

Không dùng cá giấy hay “cò bay ngựa chạy” như miền Nam, người miền Bắc thường mua 3 con cá chép sống (đỏ hoặc vàng), thả trong chậu nước sạch đặt cạnh bàn thờ ông táo. Sau khi cúng xong, gia chủ sẽ mang cá ra sông, hồ phóng sinh.

3. Vàng mã và mũ áo

Bộ mũ áo Táo quân miền Bắc gồm: 2 mũ cánh chuồn (cho Táo ông), 1 mũ không cánh chuồn (cho Táo bà) và 3 bộ áo hài. Màu sắc của mũ áo sẽ thay đổi theo Ngũ hành của từng năm.

Hướng dẫn cúng ông Táo theo phong tục miền Bắc

Nghi thức cúng ông Táo miền Bắc sẽ trang nghiêm và gìn giữ bản sắc văn hóa cổ truyền. Điểm nhấn lớn nhất nằm ở “phương tiện” đi lại của Táo quân.

• Người miền Bắc cúng cá chép sống (thường là 3 con cá chép đỏ hoặc vàng). Cá được thả trong chậu nước sạch đặt cạnh mâm lễ. Sau khi hương tàn, gia chủ mang cá ra sông hồ phóng sinh với ý nghĩa “Cá chép hóa rồng” đưa Táo về trời.
• Bộ mũ áo Táo quân miền Bắc gồm: 2 mũ cánh chuồn (cho Táo ông), 1 mũ không cánh chuồn (cho Táo bà) và 3 bộ áo hài. Màu sắc của mũ áo phải thay đổi theo Ngũ hành của năm đó (Ví dụ: Năm hành Kim cúng màu vàng/trắng).
• Nhiều gia đình thắc mắc cúng ông Táo ở đâu cho đúng. Tại miền Bắc, mâm lễ thường được đặt trang trọng tại bàn thờ gia tiên hoặc ban thờ Táo quân riêng biệt, ít khi đặt dưới đất.

Gia chủ có thể tham khảo thêm các nghi thức quan trọng:

• Tìm hiểu kỹ về sự tích ông Công ông Táo để hiểu rõ nguồn gốc văn hóa.
• Chuẩn bị sẵn bài văn khấn cúng ông táo chuẩn xác nhất.
• Giải đáp thắc mắc: có nên cúng ông công ông táo trước ngày 23 hay không?

Sau khi tiễn ông Táo về trời, đến trưa 30 Tết, gia chủ lại thực hiện lễ văn khấn rước ông táo về để cai quản việc bếp núc trong năm mới.

Trên đây là những nét đặc trưng nhất của mâm cúng ông Táo miền Bắc. Với sự chỉn chu trong từng lễ vật, người miền Bắc gửi gắm mong ước về một năm mới an khang thịnh vượng. Nếu bạn còn băn khoăn về việc chuẩn bị lễ vật hay không có thời gian nấu nướng, hãy liên hệ ngay với Đồ Cúng Tâm Linh.

Chúng tôi tự hào là đơn vị tiên phong cung cấp “dịch vụ đồ cúng trọn gói” chuyên nghiệp. Với hơn 7 năm kinh nghiệm phục vụ hàng ngàn gia đình Việt, Đồ Cúng Tâm Linh cam kết mang đến mâm cúng đầy đủ, đẹp mắt và chuẩn phong thủy nhất, giúp gia chủ trọn vẹn đường tâm linh.