Lễ cúng tổ nghề bếp là nghi thức quan trọng bậc nhất với bất kỳ ai theo nghiệp “lửa – dao”, từ bếp trưởng, đầu bếp đến chủ nhà hàng. Đây không chỉ là dịp tri ân Tổ sư đã khai sáng nghề, mà còn là lúc cầu mong bếp luôn đỏ lửa, tay nghề ngày càng vững vàng, các món ăn làm hài lòng thực khách và công việc kinh doanh buôn may bán đắt.

Vậy cúng thế nào cho đúng, ngày giờ, lễ vật và cách cúng ra sao ra sao? Bài viết dưới đây của Đồ Cúng Tâm Linh, sẽ hướng dẫn chi tiết về lễ cúng giỗ tổ nghề biếp dưới đây.

Nội dung bài viết

1 Cúng tổ nghề bếp ngày nào chuẩn nhất?
2 Tổ nghề bếp là ai? Ý nghĩa của lễ cúng tổ nghề bếp
3 Hướng dẫn cúng tổ nghề bếp đúng nghi thức
4 Những điều kiêng kỵ và lưu ý khi cúng tổ nghề bếp

Cúng tổ nghề bếp ngày nào chuẩn nhất?

Việc xác định ngày cúng tổ nghề bếp là thắc mắc lớn nhất của nhiều chủ nhà hàng, quán ăn. Theo quan niệm dân gian thì có hai ngày lễ chính mà giới đầu bếp thường tri ân Tổ nghề bếp gồm:

Giỗ Tổ nghề đầu bếp Việt Nam – Ngày 10 tháng 4 Âm lịch

Theo các chuyên gia văn hóa, ngày 10/4 Âm lịch được xem là ngày giỗ của Hoàng tử Lang Liêu. Với sự tích sáng tạo ra bánh chưng, bánh dày từ những nguyên liệu đồng quê, Hoàng tử Lang Liêu được suy tôn là “Tổ nghề đầu bếp Việt Nam”. Đây được coi là ngày lễ chính thống để các đầu bếp, hiệp hội ẩm thực, nhà hàng lớn tổ chức lễ cúng tổ nghề bếp một cách long trọng, dâng hương tri ân bậc tiền nhân đã khai sáng ra nghề.

Cúng Táo Quân (Vua Bếp) – Ngày 23 tháng Chạp

Theo tín ngưỡng dân gian của người Việt, ngày 23 tháng Chạp hàng năm là lễ cúng Ông Táo về trời. Ông Táo (hay Vua Bếp) là vị thần cai quản việc bếp núc, trông coi mọi hoạt động trong gia đình. Vì vậy, nhiều người làm nghề bếp cũng coi Ông Táo là vị Tổ nghề của mình. Họ thường kết hợp lễ cúng này để tri ân Tổ nghề, cầu mong một năm mới may mắn, công việc hanh thông và giữ cho bếp lửa của nhà hàng luôn đỏ rực.

Vậy nên cúng tổ nghề bếp vào ngày nào?

Tùy thuộc vào thông lệ và niềm tin của từng cơ sở kinh doanh, gia chủ có thể chọn 1 trong 2 ngày. Tuy nhiên, ngày 10/4 Âm lịch thường được xem là ngày giỗ tổ chính thống, quy tụ cộng đồng đầu bếp. Trong khi đó, ngày 23 tháng Chạp là lễ cúng Táo Quân, nhưng vẫn có thể kết hợp để tri ân chung.

Tổ nghề bếp là ai? Ý nghĩa của lễ cúng tổ nghề bếp

Việc xác định đúng vị Tổ nghề bếp giúp cho lễ cúng giỗ tổ bếp thêm phần ý nghĩa và trang trọng. Trong dân gian, Tổ nghề bếp được biết đến là:

Hoàng tử Lang Liêu: Gắn liền với sự tích bánh chưng, bánh dày, được suy tôn là Tổ nghề đầu bếp Việt Nam.
Táo Quân (Vua Bếp): Ba vị Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ là các vị thần cai quản bếp núc trong gia đình.
Lão Tử: Một số quan niệm khác cho rằng Lão Tử cũng là Tổ nghề, vì có truyền thuyết liên quan đến việc ông dạy người dân cách nấu nướng, điều vị món ăn.

Việc duy trì nghi lễ cúng tổ nghề bếp hàng năm mang nhiều giá trị tinh thần sâu sắc đối với những người làm nghề bếp:

Thể hiện lòng biết ơn, tưởng nhớ công lao của các vị Tổ nghề đã sáng lập và truyền bá nghề nấu ăn.
Cầu mong Tổ nghề phù hộ cho công việc kinh doanh (nhà hàng, quán ăn, tiệm bánh) thuận lợi, “buôn may bán đắt”, đông khách.
Cầu mong được ban cho tay nghề khéo léo, sự sáng tạo không ngừng để làm ra nhiều món ăn ngon, hài lòng thực khách.
Đây là dịp để những người làm trong ngành ẩm thực thể hiện sự đoàn kết, gắn bó và nhắc nhở nhau giữ gìn đạo đức nghề nghiệp.

Hướng dẫn cúng tổ nghề bếp đúng nghi thức

Mâm cúng tổ nghề bếp gồm những gì?

Một mâm cúng tổ nghề bếp thường được chuẩn bị rất thịnh soạn, trang trọng, thể hiện sự tinh tế và khéo léo của chính người đầu bếp. Tùy vào điều kiện, gia chủ có thể chuẩn bị mâm cúng mặn hoặc chay.

Mâm cúng mặn:

1 con gà trống luộc (ngậm hoa hồng, cánh tiên) hoặc 1 con vịt quay/heo quay miếng.
1 bộ tam sên
1 đĩa xôi (thường là xôi gấc, xôi đỗ xanh…).
1 đĩa chả lụa hoặc các món nem, chả đặc trưng.
1 bát canh (như canh măng, canh mọc…).

Lễ vật đi kèm:

Một mâm ngũ quả
Một bình hoa tươi
Nhang rồng phụng và đèn cầy
3 lá trầu, 1 quả cau (đã têm).
1 đĩa gạo, 1 đĩa muối (hũ nhỏ).
3 ly nước lọc, 3 ly rượu, 3 ly trà.
Giấy tiền vàng mã, bộ đồ cúng tổ nghề bếp.

Mâm cúng chay (Tùy chọn): Nếu nhà hàng kinh doanh ẩm thực chay, gia chủ nên chuẩn bị một mâm cỗ chay tinh tế với các món rau củ xào, đậu hũ…

Bài cúng tổ nghề bếp chi tiết

Sau khi bày biện lễ vật, gia chủ sẽ thắp nhang và thành tâm đọc bài văn khấn cúng tổ nghề bếp. Dưới đây là bài cúng tổ nghề bếp được Đồ Cúng Tâm Linh biên soạn và tổng hợp:

Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần).
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương.
Con kính lạy Ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân.

Tín chủ (chúng) con là:…
Ngụ tại:…

Hôm nay ngày… tháng… năm…
Tín chủ chúng con thành tâm sắm sửa hương hoa phẩm luật, xiêm hài áo mũ, kính dâng tôn thần.
Thắp nén tâm hương tín chủ con thành tâm kính bái.

Chúng con kính mời ngài Đông Trù Tư Mệnh Táo Phủ Thần Quân hiển linh trước án hưởng thụ lễ vật.
Cúi xin Tôn Thần gia ân xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua gia chủ chúng con sai phạm.
Xin Tôn Thần ban phước lộc, phù hộ toàn gia chúng con, trai gái, già trẻ sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng, gặp sự may tốt lành.

Chúng con lễ bạc tâm thành, kính lễ cầu xin, mong Tôn Thần phù hộ độ trì.
Nam mô A Di Đà Phật! (3 lần).

Hướng dẫn cách cúng tổ nghề bếp đầy đủ

Để buổi lễ cúng giố tổ nghề bếp diễn ra trang nghiêm, gia chủ nên thực hiện theo các bước sau theo đúng trình tự:

Địa điểm cúng: Nên đặt bàn cúng tại khu vực bếp chính hoặc tại bàn thờ Tổ (nếu nhà hàng có lập). Bàn cúng nên hướng ra cửa chính hoặc hướng tốt hợp với tuổi của chủ cơ sở.
Giờ cúng: Nên tiến hành cúng vào giờ Hoàng đạo tốt trong ngày, thường là vào buổi sáng giờ.
Thực hiện lễ cúng:
1. Chuẩn bị và Bày biện lễ vật Người chủ lễ (thường là bếp trưởng, chủ nhà hàng) cần tắm gội sạch sẽ, ăn mặc lịch sự, trang nghiêm. Sau đó, bày biện đầy đủ lễ vật cúng tổ nghề bếp đã chuẩn bị sẳn lên bàn cúng.
2. Tiến hành Khấn lễ: Chủ lễ thắp nhang, đèn cầy, rót rượu, rót trà. Sau đó, thành tâm vái 3 lạy, rồi đọc to, rõ ràng bài văn khấn cúng tổ nghề bếp. Đọc xong bài cúng, vái 3 lạy.
3. Tạ lễ và Hóa vàng Trong khi chờ nhang cháy được 2/3, gia chủ sẽ rót thêm rượu lần 2 và lần 3. Khi nhang tàn, chủ lễ vái 3 lạy để tạ lễ. Sau đó, xin phép hạ lễ và đem vàng mã đi hóa. Gạo và muối sau khi cúng nên được rải ra trước cửa hoặc gốc cây.
4. Thụ lộc: Lễ vật sau khi hạ lễ (gọi là lộc Tổ) nên được chia sẻ cho toàn thể nhân viên trong nhà hàng, quán ăn cùng hưởng, mang ý nghĩa cầu mong may mắn, đoàn kết và được Tổ nghề bếp ban phước.

Những điều kiêng kỵ và lưu ý khi cúng tổ nghề bếp

Theo người xưa, để lễ cúng giỗ tổ nghề bếp được diễn ra trọn vẹn và thể hiện lòng thành kính, gia chủ nên lưu ý:

Khu vực bếp và nơi đặt bàn cúng phải được dọn dẹp sạch sẽ, gọn gàng, thông thoáng trước khi làm lễ.
Tất cả lễ vật dâng cúng phải là đồ tươi, sạch, được chuẩn bị tươm tất. Hoa quả không héo úa, đồ ăn không ôi thiu.
Người chủ lễ (chủ nhà hàng, bếp trưởng) phải giữ tâm ý thanh tịnh, thành tâm khấn vái, không làm cho có lệ.
Trong suốt quá trình diễn ra lễ cúng, mọi người nên giữ thái độ thành tâm, trang nghiêm. Không nên nói chuyện ồn ào, cãi vã hay nói lời không hay trong khu bếp.
Theo quan niệm dân gian, không nên nếm thử đồ ăn trước khi dâng lên Tổ nghề bếp.
Tránh để vật nuôi (chó, mèo) chạy qua lại, đùa giỡn hoặc làm ô uế khu vực đặt mâm cúng.

Tham khảo thêm các nghi lễ cúng giỗ tổ nghề cho các ngành nghề khác:

Cúng giỗ tổ ngành tóc

Cúng giỗ tổ ngành nail

Cúng giỗ tổ ngành may

Cúng giỗ tổ nghề sân khấu

Nghi thức cúng tổ nghề bếp là một nét đẹp văn hóa tinh thần của người Việt, thể hiện lòng biết ơn sâu sắc đến các bậc tiền nhân. Việc chuẩn bị một mâm cúng đầy đủ, tươm tất không chỉ bày tỏ lòng thành kính mà còn là khởi đầu cho một năm kinh doanh phát đạt, nhiều tài lộc.

Nếu anh/chị là chủ nhà hàng, quán ăn bận rộn, không có nhiều thời gian tự tay chuẩn bị, dịch vụ mâm cúng tổ nghề trọn gói của Đồ Cúng Tâm Linh sẽ là giải pháp tối ưu. Với hơn nhiều năm kinh nghiệm, chúng tôi cam kết mang đến một mâm lễ vật trang trọng, đầy đủ và chuẩn nghi thức, giúp anh/chị an tâm trong ngày lễ quan trọng này.