Những điều cần biết về giỗ tổ nghề sân khấu

Tại sao các nghệ sĩ tham gia đi giỗ Tổ nhiều nơi?

Một trong những điều cần biết về giỗ Tổ nghề sân khấu đó là tổ chức và thờ Tổ nghiệp ở đâu cũng giống nhau. Ai cũng đều có thể tự tổ chức lễ giỗ Tổ nghề sân khấu và sẽ mời những người thân quen tới tham dự.

Các nghệ sĩ thường cộng tác với rất nhiều sân khấu hay bầu show. Cũng chính vì vậy, vào ngày giỗ Tổ nghề họ sẽ ghé tới nhiều nơi để tham gia. Ngoài mục đích là để tạ ơn Tổ nghề thì cũng là một cách thể hiện sự tôn trọng và tình cảm của mình đối với sân khấu, bầu show đó. Và người ta cũng quan niệm rằng, sân khấu hay bầu show nào tổ chức giỗ Tổ nghề có càng đông nghệ sĩ tham gia thì càng cho thấy được sự uy tín và vị thế của mình.

Cúng tổ nghề sân khấu nên cúng ở đâu?

Có rất nhiều nơi tổ chức lễ cúng giỗ Tổ nghề sân khấu. Thông thường, sân khấu, bầu show sẽ tự tổ chức. Ai cộng tác sân khấu, bầu show nào làm lễ giỗ Tổ nghề thì có thể tự đến hoặc được mời đến. Còn các bạn nghệ sĩ trẻ, chưa cộng tác với sân khấu, bầu show thì có thể nhờ các đàn anh, đàn chị dẫn đi.

Rất nhiều nghệ sĩ lựa chọn tới nhà thờ Tổ của nghệ sĩ Hoài Linh xây dựng. Tuy nhiên, địa điểm xây dựng nhà thờ Tổ này hơi xa và đôi khi các nghệ sĩ trẻ không rõ ngày tổ chức lễ giỗ nên thường tìm đến một địa điểm khác để tham gia, đó là Nhà truyền thống sân khấu thành phố tại địa chỉ số 133 Cô Bắc, quận 1, TPHCM. Cứ vào ngày 11/08 âm lịch thì tại địa chỉ này, Hội Ái Hữu nghệ sĩ lại tổ chức giỗ Tổ nghề sân khấu tại đây.

Ngoài ra, còn một địa chỉ nữa mà các nghệ sĩ có thể đến để dâng hương cúng giỗ Tổ nghề là Chùa nghệ sĩ. Tại đây còn có bàn thờ Tổ, sau khi cúng Tổ xong, nếu nghệ sĩ nào có điều kiện có thể chia sẻ chút lòng thành cùng với những nghệ sĩ khó khăn hơn đang ở tại chùa.

Cách khấn cúng Tổ nghề sân khấu

Cách khấn cúng Tổ nghề sân khấu như thế nào cũng là một trong những điều cần biết về giỗ Tổ nghề sân khấu. Cũng giống như nhiều lễ cúng khác, cúng Tổ nghề quan trọng nhất là sự thành tâm của người tham gia. Ngoài ra, trong lễ cúng Tổ nghề còn có bài khấn trong sân khấu rạp hồng Liên và rạp Công Nhân.

Tại sao cúng mặn trong ngày Giỗ Tổ nghề sân khấu

Trong lễ cúng giỗ Tổ nghề sân khấu người ta sẽ chuẩn bị mâm cúng mặn, khác với nhiều người cho rằng sẽ cúng bằng đồ chay. Nguyên nhân là bởi nếu xét về đạo thì giỗ Tổ nghề là một tín ngưỡng dân gian. Đối tượng thờ là thánh thần Tổ nghiệp chứ không phải thờ Phật. Vì vậy, không cần phải cúng đồ chay.

Đồ cúng trong ngày lễ này thường là heo quay. Một là vì nó mang ý nghĩa tạ ơn ông Tổ nghiệp trong năm qua đã phù hộ, hai là heo quay có thể dễ dàng chia sẻ với mọi người tham gia.

Cúng tổ nghề sân khấu nên mang theo lễ vật gì?

Giỗ Tổ nghề sân khấu ngoài cúng heo quay thì các nghệ sĩ còn cúng cả xôi và gà. Đồng thời, cũng chuẩn bị cả một số loại trái cây khác như quýt, thanh long, nhãn, hồng, mãng cầu. Táo, bom, cam, lê, bánh trung thu, bánh kem, hoa lay ơn trắng hoặc hoa lay ơn đỏ là những thứ mà nhiều người kiêng kỵ không cúng.

Các nghệ sĩ tham gia vào lễ cúng giỗ này ai cũng đều muốn được có cơ hội để trình diễn trước bàn thờ Tổ. Trong đó, những nghệ sĩ lớn tuổi hoặc có tên sẽ được ưu tiên diễn trước. Tuy nhiên, số lượng nghệ sĩ tham gia vào lễ cúng rất động. Do đó, những nghệ sĩ lớn tuổi hoặc những nghệ sĩ đã từng biểu diễn ở nơi này rồi sẽ nhường lại cho những người khác.

Các nghệ sĩ cũng thường tham gia biểu diễn theo hình thức hát tốp ca để tạo điều kiện cho nhiều người cùng được lên sân khấu, tạo không khí đông vui, náo nhiệt.

Các nghệ sĩ nên mang theo đồ trang điểm của mình, ví dụ như son môi mới hay hộp phấn mới để đặt lên bàn thờ Tổ nhằm mục đích xin duyên dáng khi làm nghề. Đây là một trong những điều cần biết về giỗ tổ nghề sân khấu mà các nghệ sĩ nên chú ý.

Lễ giỗ tổ nghề sân khấu xưa và nay khác nhau như thế nào?

Vào năm 2011, sau khi Quyết định số 13/QĐ-TTg chính thức được ký và ban hành thì ngày Sân khấu Việt Nam chính thức được chọn là ngày 12/08 âm lịch. Và cứ đến ngày nay hàng năm là khắp cả nước, các sân khấu, bầu show, nghệ sĩ lại cùng nhau dừng các công việc lại để tổ chức và tham gia ngày giỗ Tổ nghề. So với trước đây thì ngày nay, cách cúng giỗ Tổ nghề đã có nhiều sự thay đổi để hợp với thời đại hơn nhưng cơ bản vẫn giữ được sự linh thiêng của ngày Tổ cũng như tinh thần nghệ thuật.

Nếu trước đây, vào lễ giỗ Tổ nghề các nghệ sĩ chỉ biểu diễn hát tuồng, cải lương cùng các loại hình nghệ thuật truyền thống thì ngày nay, đã có nhiều hình thức nghệ thuật mới du nhập. Có thể kể đến như kịch nói.

Không chỉ thế, ngay cả giới âm nhạc như các ca sĩ, nhạc sĩ, nhà sản xuất âm nhạc, người mẫu, MC,… cũng tham gia ngày giỗ Tổ nghề 12/08 âm lịch này. Nói chung, ngày nay, toàn thể giới sân khấu, tức tất cả những người làm trong ngành biểu diễn đều nhất chí lấy ngày 12/08 âm lịch làm ngày giỗ Tổ nghề.

Cứ vào ngày này, các nghệ sĩ lại quay về tham gia lễ giỗ tại các sân khấu, nhà hát hay đoàn thể mà họ đã trưởng thành hoặc đang cộng tác. Và những điều cần biết về giỗ Tổ nghề sân khấu đó là nơi tổ chức được nhiều nghệ sĩ tìm tới tham gia nhất.

Nếu ở Hà Nội, các nghệ sĩ thường quy tụ về Nhà hát kịch Hà Nội, Nhà hát Chèo Việt Nam, Nhà hát Tuổi trẻ,… Còn ở TPHCM thì Sân khấu Trịnh Kim Chi, Sân khấu Hồng Vân, 5B Võ Văn Tần là 3 địa điểm mà nghệ sĩ kịch nói thường tìm tới. Riêng những nghệ sĩ tên tuổi, gạo cội như Kim Cương, Thanh Tuấn, Minh Vương,… sẽ tổ chức lễ giỗ Tổ nghề riêng. Còn những nghệ sĩ tự do thì lại tham gia vào lễ cúng tại nhà thờ Tổ của nghệ sĩ Hoài Linh.

Nội dung của buổi lễ giỗ Tổ nghề tại sân khấu thường chỉ có 2 phần là dâng hương và làm lễ. Riêng tại nhà thờ Tổ của nghệ sĩ Hoài Linh thì nghi thức tổ chức có phần hoành tráng, cầu kỳ hơn. Cụ thể cũng có 2 phần là phần lễ và phần hồi.

Tuy nhiên, trong phần lễ ngoài dâng hương thì có thêm phần rước kiệu được NSƯT Thoại Mỹ làm chủ tế. Còn phần hội là phần để các nghệ sĩ tham gia biểu diễn. Và tại nhà thờ Tổ của nghệ sĩ Hoài Linh thì vào ngày 11/08 âm lịch đã bắt đầu tổ chức lễ dâng hương rồi. Nhìn chung, nhà thờ Tổ của nghệ sĩ Hoài Linh là một trong số ít nơi vẫn còn giữ được lệ hát cúng Tổ.

Nhắc tới những điều cần biết về giỗ Tổ nghề sân khấu thì không thể bỏ qua sự thay đổi trong trang phục. Nếu ngày xưa, chủ tế của buổi lễ giỗ Tổ thường sẽ mặc áo dài đỏ uy nghiêm, còn các đào kép trong đoàn thì mặc áo dài, chia làm 2 hàng, nam 1 hàng và nữ 1 hàng. Trong khi đó, ngày nay, trang phục nghệ sĩ đã thoải mái hơn. Các nghệ sĩ có thể ăn mặc trang phục giản dị, bình thường tới tham gia nhưng phải đảm bảo lịch sự và không diện trang phục truyền thống.

Trên đây là những điều cần biết về giỗ Tổ nghề sân khấu mà chúng tôi muốn chia sẻ với các bạn. Hy vọng, sau bài viết này các bạn đã hiểu rõ hơn về lễ cúng giỗ Tổ nghề sân khấu.