Cứ đến 23 tháng Chạp Âm lịch hàng năm, các gia đình Việt Nam thường có tục lệ cúng ông Táo, ông Công về trời. Vậy vì đâu mà ông cha ta lại có tục lệ này? Và cúng ông Táo thì cần những gì? Qua bài viết đầy đủ thông tin dưới đây, chúng ta sẽ hiểu về ngày lễ văn hóa truyền thống này.
Các bạn có thể xem nhanh bài viết tại đây:
1. Nguồn gốc và ý nghĩa của Lễ đưa ông Táo về trời
Cúng ông Táo về trời là một phong tục dân gian Việt Nam, văn hóa đã có từ rất lâu đời. Tục lệ này bắt nguồn từ sự tích “2 ông 1 bà” của Thần Táo Quân – vị thần đại diện cho Đất, Nhà, Bếp núc. Và dân gian ta vẫn thường gọi là Táo Quân hoặc ông Táo.
Món ăn chuẩn bị cho mâm cúng ông Công ông Táo về trời
Ông cha ta kể rằng, Thị Nhi có chồng là Trọng Cao. Hai người tình cảm rất thắm thiết, tuy nhiên cưới nhau đã lâu mà vẫn chưa có con. Vì vậy mà Trọng Cao thấy bất mãn, thường xuyên kiếm chuyện gây gổ với Thị Nhi. Một lần, vì một chuyện nhỏ mà Trọng Cao hóa thành chuyện lớn, rồi đánh đuổi vợ ra khỏi nhà.
Thị Nhi bỏ nhà ra đi, lang thang đến một nơi khác và gặp được Phạm Lang. Sau một thời gian quen biết thì hai người phải lòng nhau và kết thành vợ chồng. Còn Trọng Cao, sau khi đuổi vợ đi thì thấy rất ân hận và day dắt nên đã rời nhà để lên đường tìm Thị Nhi.
Ngày qua ngày, Trọng Cao tìm mãi không có thấy vợ mà tiền hết, gạo cũng cạn nên phải đi ăn xin dọc đường. Trong một lần tình cờ, Trọng Cao lại ăn xin đúng vào nhà Thị Nhi. Nàng nhận ra chồng cũ và nấu cơm, mời Trọng Cao vào nhà. Đúng lúc đó, Phạm Lang đi ra ngoài trở về, sợ chồng nghi ngờ nên nàng đã giấu Trọng Cao ở đống rạ sau vườn.
Nhưng chẳng may đêm ấy, Phạm Lang lại đốt đống rạ để lấy tro bón ruộng. Thấy Trọng Cao bị cháy trong đống ra, Thị Nhi nhảy vào cứu. Phạm Lang thương vợ, cũng nhảy vào đống lửa. Cả ba đều chết.
Thượng đế cảm động trước tình nghĩa của 3 người nên đã giao cho Phạm Lang là Thổ Công trông coi việc bếp núc, Trọng Cao là Thổ Địa trông coi việc trong nhà, Thị Nhi là Thổ Kỳ trông coi việc chợ búa. Có trách nhiệm định đoạt may rủi, phúc họa cũng như mang lại sự bình yên cho gia chủ.
Từ đó, hàng năm đúng vào ngày 23 tháng Chạp hàng năm, các Táo sẽ lên chầu trời để báo cáo công việc cho Thiên đình.
Món ăn chuẩn bị cho mâm cúng ông Táo về trời
Cúng ông Táo hay còn gọi là ngày cúng ông Công ông Táo. Lễ cúng này thường được thực hiện cùng với việc cúng tất niên, cúng cuối năm để kết thúc một năm. Người ta thường ta cúng ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp, là ngày cận cuối năm âm lịch với ngụ ý là đưa ông Táo về trời. Truyền thuyết xa xưa tương truyền rằng, mỗi năm ông Táo sẽ về trời một lần vào dịp cuối năm để báo cáo về những chuyện lành, điềm tốt, thuận lợi và những chuyện không thuận lợi, chuyện xấu trong gia đình trong 1 năm qua. Bên cạnh đó, làm mâm lễ cúng ông Táo về trời còn để bày tỏ lòng thành và cầu may cho năm mới.
Cúng ông Táo để tỏ lòng thành, sự biết ơn.
2. Bài cúng ông Công ông Táo theo văn khấn cổ truyền Việt Nam
Theo văn khấn cổ truyền Việt Nam của NXB Văn hóa Thông tin, văn khấn cúng ông Táo ngày 23 tháng Chạp có nội dung đầy đủ như sau:
Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương
Con kính lạy Ngài đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân.
Tín chủ (chúng) con là: ……………
Ngụ tại:…………
Hôm nay, ngày 23 tháng Chạp tín chủ chúng con thành tâm sắp sửa hương hoa phẩm luật, xiêm hài áo mũ, kính dâng tôn thần. Thắp nén tâm hương tín chủ con thành tâm kính bái.
Chúng con kính mời ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân hiển linh trước án hưởng thụ lễ vật.
Cúi xin Tôn thần gia ân xá tội cho mọi lỗi lầm trong năm qua của gia chủ chúng con sai phạm.
Xin Tôn thần ban phước lộc, phù hộ toàn gia chúng con, trai gái, già trẻ sức khỏe dồi dào, an khang thịnh vượng, vạn sự tốt lành.
Chúng con lễ bạc tâm thành, kính lễ cầu xin, mong Tôn thần phù hộ độ trì.
3. Các lễ vật trong mâm cúng ông Công ông Táo đầy đủ nhất
Theo thông tin của GS Lương Ngọc Huỳnh, lễ vật đầy đủ nhất để cúng ông Công ông Táo cho các gia đình gồm có:
- Một chiếc lọng màu đỏ có diềm vàng để che nắng che mưa.
- Một chiếc bàn đủ lớn để đặt mâm làm lễ, mặt bàn được trải tấm vải đỏ sang trọng ngay ngắn.
- Một miếng vải đỏ dài trải dưới đất như miếng thảm đỏ để tiễn Thần Táo Quân.
- Một mâm cỗ cúng ông Táo đầy đủ gồm có: gà trống trắng, xôi đỏ, ba chén rượu ba màu đỏ, trắng, vàng – ba chén trà ba loại mùi vị khác nhau (màu đỏ mang lại vận khí tốt, màu trắng mang lại tài lộc, màu vàng mang lại sự bình an)
Ngoài ra mâm lễ mặn có thể thêm các món sơn hào hải vị khác tuỳ theo điều kiện của các gia đình.
- Một mâm “ngũ quả” đầy đặn đẹp mắt, trên mâm quả có cài 9 bông hoa đồng tiền màu đỏ.
- Ba bộ quần áo, mũ, giày cho ba vị thần (gồm: màu đỏ cho thần Thổ Công Táo Quân, màu vàng cho Thổ Thần Thổ Địa, màu trắng, cho thần Thổ Kỳ)
- Vàng thuyền, vàng thỏi, vàng lá cho ba vị mỗi vị 99 thuyền, 99 thỏi, 99 lá.
- Cá chép 3 con, nếu mua được ba con ba màu, đỏ, vàng, trắng là tốt nhất.
- 9 cây cây nến đỏ.
- Thắp 9 nén nhang.
- Quỳ xuống lễ 9 lễ.
Để có được một mâm cúng ông Táo đầy đủ nhất và không phải mất nhiều thời gian để chuẩn bị, quý khách có thể tìm đến dịch vụ cúng ông Táo của Đồ Cúng Tâm Linh. Đặc biệt, trong dịp mừng xuân Canh Tý – Phúc Lộc Như Ý và để tri ân khách hàng đã luôn đồng hành cùng với Đồ Cúng Tâm Linh, chúng tôi mong muốn gửi gắm chương trình khuyến mãi cúng ông táo đón Tết 2020: CÙNG CÁ CHÉP T M LINH ĐƯA ÔNG TÁO VỀ TRỜI.
- Tặng cá chép phóng sanh hoặc bộ 2 ly khi khách hàng đặt mâm cúng ông Táo từ 1 triệu VNĐ.
- Điều kiện: đặt hàng trước ngày 23/12 âm lịch.
4. Mâm cỗ cúng ông Táo đúng chuẩn
Mâm cúng ông Táo về trời có một số nơi chỉ làm đơn giản, một số nơi làm thêm mâm cơm cúng ông táo để thể hiện lòng thành kính với đấng tâm linh, là Ông Công ông Táo đã cai quản, bảo vệ và giữ lửa cho gia đình mình.
Mâm cơm cúng ông Táo có thể làm mâm cơm chay hoặc mâm cơm mặn. Tuy nhiên, theo quan niệm của nhà Phật, mâm cúng ông Táo về trời thì khi làm mâm cơm chay sẽ thể hiện được thành ý của người cúng hơn.
Khi sắm lễ cúng ông Táo đầy đủ, bạn cũng cần phải biết cách bày trí mâm cỗ sao cho phù hợp về vị trí mâm cỗ, lễ vật trong nghi lễ này.
Hiện nay, ở nhà người dân Việt Nam khi thờ ông Táo có hai cách bày trí. Một số nhà có bàn thờ riêng để thờ ông Táo, bàn thờ nằm trên khu vực bếp. Một số nhà còn lại thì thờ ngay bên bếp, không có bàn thờ riêng để thờ ông Táo. Song cách nào cũng phù hợp.
Bạn sắp lễ cúng ông Táo lên mâm lễ cúng, nếu nhà bạn có thờ riêng thờ ông Táo thì bày trí mâm cỗ ở bàn thờ ông Táo rồi cúng. Nếu không có bàn thờ riêng thì bạn bỏ 1 mâm cỗ nhỏ ở bếp thờ ông Táo, sắp một mâm lễ ở bàn thờ thần linh, gia tiên để làm mâm cúng chính.
4. Hướng dẫn cúng lễ ông Táo
4.1 Thời gian cúng ông Công ông Táo
Giờ cúng ông Táo đẹp nhất là vào khoảng 12h00 trưa đến 13h00 chiều ngày 23 tháng Chạp (tức 23/12 Âm lịch), giờ này còn được gọi là giờ Ngọ. Khoảng thời gian này là khoảng thời gian giờ hoàng đạo, là giờ đẹp nhất, phù hợp nhất để cá chép hóa rồng và đưa ông Táo về trời. Vì vậy, lễ cúng ông Táo nên được gia chủ thực hiện vào khung giờ này để đạt được hiệu quả.
Nếu có việc bận vào ngày này, gia chủ có thể thực hiện vào khoảng chiều tối ngày hôm trước (tức ngày 22 Âm lịch) hoặc buổi sáng ngày 23/12 Âm lịch.
4.2 Vị trí cúng
Vị trí cúng đóng vai trò rất quan trọng, mang ý nghĩa to lớn trong lễ cúng ông Táo. Đặt mâm lễ cúng, thực hiện nghi lễ cúng đúng nơi, đúng chỗ thì lễ cúng mới hiệu nghiệm, mới làm hài lòng đấng tâm linh được.
Trong gia đình, nếu gia đình có bàn thờ ông Công ông Táo riêng thì gia chủ có thể đặt mâm cúng và thực hiện nghi thức cúng chính tại bàn thờ này cũng được. Nếu không có bàn thờ riêng thờ ông Táo thì đặt một mâm lễ nhỏ ở khu vực bếp thờ ông Táo, một mâm lễ lớn ở bàn thờ gia tiên, thần linh và thực hiện nghi thức cúng chính ở bàn thờ thần linh, gia tiên.
Trường hợp đặc biệt, trong gia đình không có bàn thờ nào thì vẫn phải tiến hành lễ cúng, đặt mâm lễ lên một chiếc mâm sạch, đặt trên bàn cao trước vị trí bếp và thực hiện nghi thức chính ở đây luôn.
Cúng ông Táo nên đặt ở dưới bếp núc
4.3. Đồ Lễ cơ bản
Đồ lễ cơ bản gia chủ phải chuẩn bị đầy đủ cho lễ cúng đưa ông Táo về trời như sau:
Giấy áo cho ông bà Táo: gia chủ chuẩn bị 3 bộ áo quần, 3 mũ giấy (2 bộ có cánh chuồn cho Táo ông, 1 bộ không có cánh chuồn cho Táo bà), 3 đôi hia, 3 đôi hài.
Sớ ông Công ông Táo: sớ thì không bắt buộc nhưng chúng tôi khuyên gia chủ nên có để viết tên tuổi của gia chủ, để ông Táo về trời báo cáo chính xác hơn. Sớ rất quan trọng, viết sớ cũng phải là người được đào tạo viết sớ hoặc người hiểu biết về viết sớ thì mới viết được. Do đó, khi mua sớ về bạn phải nhờ Thầy hoặc người am hiểu về sớ để viết.
Cá chép – gia chủ có thể mua từ 3 đến 5 con (nên mua số lẻ), có thể chọn cá chép thường, cá chép đỏ, cá chép vàng hoặc chép trắng để cúng. Cá chép khi cúng phải còn sống, sau khi cúng xong thì đem thả ra khu vực nước lớn như ao, hồ, sông,… Lúc thả cá nên thả nhẹ tay, để gần mặt nước rồi thả cá, tránh để cá quá cao lúc thả nước bắn tung tóe thì không hay.
Mâm lễ chay hoặc mặn như chúng tôi đã hướng dẫn ở phần trên. Bạn nhớ phải có gạo muối, nhang đèn đầy đủ.
4.4 Cách cúng lễ cúng ông Táo
Đặt mâm cúng đúng vị trí như hướng dẫn của chúng tôi ở phần trên.
Thắp nhang. Đốt từ 3 đến 9 cây, nên đốt số lượng cây nhang số lẻ, ví dụ 3 cây, 5 cây, 7 cây hoặc 9 cây, không nên đốt số chẵn.
Vái – khấn cúng. Sau khi đốt nhang, thắp nhang vào lư hương (tất cả các lư hương trong nhà phải được thắp nhang đầy đủ), sau đó vái 3 vái rồi đọc khấn bài cúng.
Hạ lễ hóa vàng. Với quan niệm người xưa, khi còn nhang thì lễ hóa vàng mới hiệu nghiệm, cá chép mới hóa rồng được. Do đó, sau khi đọc bài khấn xong, gia chủ đợi nhang tàn còn 1/3 cây thì xin phép hạ lễ hóa vàng và thả cá chép.
Trang phục cúng tươm tất. Khi cúng lễ ông Táo, để thể hiện sự trang nghiêm, lòng thành kính với bề trên người khấn vái phải mặc trang phục tươm tất. Tốt nhất là nên mặc áo dài khăn đóng, nếu không có thì mặc quần tây và áo sơ mi đóng thùng.
Âm vực khi cúng. Khi cúng nên đọc bài cúng khấn vái chậm, đọc thành tiếng nhưng không nên đọc quá to, cũng không nên đọc quá nhỏ. Giọng khấn như lẩm bẩm, và phải có nhấn giọng, ngắt nghỉ đúng câu, đúng nhịp.
Trong thời gian làm lễ cúng ông Táo, các cửa trong nhà phải mở ra, đặc biệt là cửa chính và các cửa sổ, cổng nhà để tạo nên sự thoáng đãng, trong nhà có sự giao thoa với không khí bên ngoài. Việc làm này cũng mang ý nghĩa để đón điều lành, tiễn điều không thuận của năm qua.
5. Dịch vụ nhận đặt mâm cúng ông Công ông Táo trọn gói – Đồ Cúng Tâm Linh
Đôi khi công việc quá bận rộn khiến chúng ta không có thời gian để chuẩn bị đầy đủ đồ cúng ông Táo về trời. Chính vì thế mà Đồ Cúng Tâm Linh cung cấp dịch vụ nhận đặt mâm cúng ông Táo trọn gói, đầy đủ từ A đến Z, với mức giá vô cùng hợp lý. Hoặc quý khách muốn đặt mâm cúng ông Táo theo yêu cầu, chúng tôi cũng sẵn sàng phục vụ trong thời gian ngắn nhất. Với hơn 7 năm kinh nghiệm cung cấp dịch vụ đồ cúng trọn gói cho hàng nghìn gia đình Việt, Đồ Cúng Tâm Linh cam kết mang lại sự hài lòng tuyệt đối cho quý khách.
